We leven in een moeilijke tijd. De corona pandemie beïnvloedt ons leven. Ondernemers hebben moeite om het hoofd boven water te houden. Maar het kan nog erger worden als u een onderneming hebt geërfd waarvoor u in de afgelopen vijf jaar de voorwaardelijke vrijstelling van erfbelasting hebt gebruikt en u nu genoodzaakt bent om te stoppen met uw onderneming. Dat heeft gevolgen voor de voorwaardelijk verkregen vrijstelling erfbelasting die u eerder hebt genoten. Deze vrijstelling wordt teruggedraaid. Hoe zit dat nu?

Hoe zit dat nu precies? U kunt gebruik maken van een riante faciliteit in de erfbelasting wanneer u een onderneming erft. Normaliter bent u 10% erfbelasting verschuldigd (voor belaste verkrijgingen tot € 128.751) en 20% voor het bedrag dat u meer erft, maar voor ondernemingsvermogen geldt een vrijstelling. Deze vrijstelling is er om te voorkomen dat de onderneming in liquideitsproblemen raakt omdat u het benodigde bedrag voor de erfbelasting uit uw onderneming zou moeten halen.

Met onderneming doel ik niet alleen op een eenmanszaak of een aandeel in bijvoorbeeld een VOF maar ook op een belang van meer dan 5% in een BV. De faciliteit houdt in dat een verkrijging van ondernemingsvermogen bij de erfgenaam voor 100% voorwaardelijk wordt vrijgesteld indien het ondernemingsvermogen niet meer bedraagt dan € 1.119.845 (2021). Daarboven bedraagt de voorwaardelijke vrijstelling nog 83%. Over de resterende 17% moet u afrekenen, maar er is rentedragend uitstel van betaling mogelijk voor een periode van tien jaar. Krijgt u deze vrijstelling dan zomaar? Nee, want deze is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat u de onderneming moet voortzetten. Dit betekent dat wanneer u een eenmanszaak erft dat u de onderneming vijf jaar moet voortzetten. Dit is tevens zo wanneer u een aandeel in een VOF erft. Indien de onderneming in een BV wordt gedreven, dan mag u de verkregen aandelen gedurende een periode van vijf jaar niet vervreemden en ook moet de BV de onderneming vijf jaar voortzetten. De onderneming mag ook niet gedeeltelijk worden gestaakt. Maar wat nu als er sprake is van een holdingstructuur? Dat wil zeggen u erft aandelen in een holdingvennootschap waarbij deze holdingvennootschap diverse werkmaatschappijen bezit. Alsdan mag u de aandelen in de holdingvennootschap gedurende een periode van vijf jaar niet vervreemden en bovendien mag de holdingvennootschap de aandelen in de werkmaatschappij gedurende dezelfde termijn niet vervreemden. Ook moeten de werkmaatschappijen hun onderneming vijf jaar voortzetten. Bij vervreemding van een enkele werkmaatschappij binnen vijf jaar zal de vrijstelling gedeeltelijk worden teruggenomen.

Tot zover de algemene inleiding. Nu terug naar het onderwerp van deze blog. Stel u heeft in 2018 een 100%-aandelenbelang in een BV geërfd waarbij de waarde van de aandelen € 1.500.000 bedraagt. Het vermogen van de BV bestaat volledig uit ondernemingsvermogen. Ervan uitgaande dat dit de enige verkrijging is zal dit betekenen dat u een voorwaardelijke vrijstelling krijgt van € 1.071.987 (bedrag 2018) plus 83% * (€ 1.500.000 minus € 1.071.987) = € 1.427.238. Dit zal betekenen dat u een aanslag erfbelasting verkrijgt van € 72.762 * 10% = € 7.276.

So far so good. Maar wat nu als u door de coronacrisis het hoofd niet meer boven water kunt houden. De steun vanuit de overheid is niet genoeg. U wilt een faillissement voorkomen en besluit de in de BV gedreven onderneming te staken. Dit betekent dat u niet meer voldoet aan de voortzettingseis van vijf jaar. U raakt daardoor de in 2018 genoten vrijstelling kwijt. Dit betekent dat u alsnog erfbelasting moet gaan betalen over € 1.500.000. Uitgaande van de tarieven uit 2018 leidt dit tot een aanslag erfbelasting van € 287.675 waarop u het reeds betaalde bedrag van € 7.276 in mindering mag brengen. Resteert dus een bedrag van € 280.399. Wellicht dat u nog voorraad heeft die u kunt verkopen, maar feit zal zijn dat dit wellicht niet genoeg is om de erfbelasting te kunnen betalen. Dit zal een zure appel zijn.

Nu zult u misschien denken dat dit anders is wanneer sprake zou zijn van liquidatie van de BV. Maar dan komt u bedrogen uit, want ook bij liquidatie van de BV gaat de eerder genoten vrijstelling verloren.

Moraal van het verhaal: naast alle zorgen die u als ondernemer door de pandemie heeft kan er nog een extra dreun komen. Het herleven van de erfbelasting en daar is helaas niets aan te doen.